BRABANTS BOVEN ! (Nederlands verdwijnt)

Zo titelt De Standaard een artikel vandaag. Verschillen, verschillen (tussen de provincies)...

Brabants boven

* vrijdag 28 augustus 2009
*
* Auteur: Guy Tegenbos

drh

CLOSE-UP — BRUSSEL - BRABANTSE TUSSENTAAL VERDRINGT HET STANDAARDNEDERLANDS De Brabantse tussentaal, een gesproken omgangstaal die het midden houdt tussen Brabantse en Antwerpse varianten, gaat alsmaar meer domineren en dringt het Standaardnederlands terug naar erg formele situaties.

Ze rukt op in populaire series en andere tv-programma's. Maar ook bij jonge hoogopgeleiden. De Brabantse tussentaal verdringt in alsmaar meer situaties het Standaardnederlands als omgangstaal.

Dat blijkt uit studies van de on-derzoeker Nederlandse Taalkunde Andries Geeraert (VUB) en de student Marc Deconinck.

De Brabantse tussentaal, ook wel eens het Verkavelingsvlaams genoemd, ontwikkelde zich vanaf de jaren 1960 uit Brabantse dialecten en regiolecten. De afstand tot het Standaardnederlands is aanzienlijk maar ook weer niet vreselijk groot, omdat de dia- en regiolecten van dat kerngebied een belangrijke invloed hebben gehad op het Standaardnederlands.

Daardoor is die tussentaal, die het sterkst staat in de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant, ook verstaanbaar voor Oost- en West-Vlamingen en Limburgers.

Om het oprukken van die tussentaal te meten, ondervroegen de onderzoekers 280 jonge (25-35) enoudere (55-65) hoogopgeleiden uit de vijf provincies. De vraag was welke taal ze aanvaardbaar achten in verschillende situaties, van heel informeel tot bijzonder formeel: met vrienden op café, met collega's op het werk, met een leeftijdsgenoot uit een andere provincie die men net heeft leren kennen, en bij een presentatie.

De verschuivingen zijn duidelijk.

Voor formele presentaties en lezingen vindt men het Standaardnederlands nog altijd aangewezen, maar de jongeren keuren het gebruik van de Brabantse tussentaal daarvoor niet meer af. De ouderen wel.

Voor contacten met een leeftijdsgenoot uit een andere provincie vinden de ouderen het Standaardnederlands absoluut aangewezen, de jongeren verkiezen de tussentaal, zeker die uit het kerngebied Vlaams-Brabant en Antwerpen. Limburgers accepteren die tussentaal, Oost- en West-Vlamingen in mindere mate of niet.

In informele omstandigheden beginnen jongeren uit het kerngebied Vlaams-Brabant en Antwerpen het Standaardnederlands zelfs ongepast te vinden.

West-Vlaanderen en Limburg verkiezen voor informele situaties - contacten onder vrienden en collega's - het regiolect. In ontmoetingen waarin mensen uit andere provincies waren betrokken, verkiezen de oudere hoogopgeleiden uit die provincies de standaardtaal. Maar jongere Limburgers en in mindere mate de jonge West-Vlamingen vinden de Brabantse tussentaal ook al 'aanvaardbaar' voor zulke contacten.

De onderzoekers verwachten dat de Brabantse tussentaal het Standaardnederlands steeds verder zal terugdringen, tot die standaardtaal alleen de norm blijft voor de erg formele gesproken communicatie.

De onderzoekers 'verwachten' dat. Ze blijven beschrijvend en neutraal. Anderen 'vrezen' dat.

Als je dit leest, zou je van Frans nog de enige nationale taal gaan maken. Ik wil dat niet, maar het is wel zo.

Reacties op DS:

Op 28 augustus 2009 omstreeks 09u59, zei Franck Pastor:

Ik ben een Fransman die het (Algemeen) Nederlands in Brussel heeft geleerd. Het is wel een feit dat ik Vlamingen op straat bijna nooit kan verstaan als ze tussen elkaar spreken. Ik vind dat frustrerend, en dat vertraagt mijn vorderingen, want de taal dat ik rondom mij hoor is niet dezelfde dan de taal die ik probeer te hanteren! Maar ik kan ermee leven. Wat ik toch onaanvaardbaar vind is dat ze soms hun dialect blijven gebruiken als ik direct met hen spreek.

Op 28 augustus 2009 omstreeks 09u48, zei Guido Donné:

Ik vind het frappant dat er geen enkele Vlaming meer op het scherm iets kan komen zeggen zonder ondertiteld te worden. Bliljkbaar is in ons taalgebied niemand meer in staat iets duidelijk te maken aan taalgenoten (?) die meer dan 20 km ver wonen. Zie je dit bij buitenlandse zenders? Franse, Duitse, Britse zenders..., nergens wordt de eigen taal ondertiteld! Taalgebieden die veel groter zijn dan het onze, met nog meer regionale afwijkingen. Toch beheerst men daar, naast zijn dialect, de standaardtaal. Ik vind dit een beschamende evolutie. Wat zegt bijvoorbeeld een Franstalige, die eens naar de VRT kijkt? 'Is Nederlands een heuse taal? Niemand verstaat het blijkbaar, ze kunnen het zelf niet spreken. Dus waarom zou ik me moeite doen die taal te leren?' Toen ik in Brussel studeerde en er bij mijn bakker eens hulpje verscheen, hoorde ik haar mompelen: 'Le flamand, ce n'est pas une langue!' Ik moet haar nog gelijk gaan geven!

Op 28 augustus 2009 omstreeks 11u12, zei ivan franceus:

Typisch hoe een aantal mensen op dit forum zich meteen geroepen voelt om het voor dit boerentaaltje op te nemen. Ik kijk iedere dag naar de Nederlandse televisie maar heb nog nooit een Nederlands programma gezien dat ondertiteld moet worden. In Vlaanderen is dit de norm geworden gewoon omdat niemand nog in staat blijkt Algemeen Nederlands te praten. Nederlanders zeggen me steeds dat wij nu echt Vlaams praten, een compleet andere taal waar ze totaal niets van begrijpen, het is niet eens Zuidnederlands meer. En het is echt op alle gebied. De nieuwe film 'Meisjes' loopt ook in zo'n koeterwaals dat in het Nederlands ondertiteld moet worden om het verstaanbaar te maken. Als ergens in de rand rond Brussel Frans wordt gesproken, komt meteen een Vlaamse minister verklaren dat de voertaal in Vlaanderen Nederlands is. Die minister realiseert zich dan wellicht niet hoe belachelijk hij zich maakt met zijn verklaring. Vlamingen zijn gewoon niet meer in staat Nederlands te spreken.


Straf, straf. Ik denk dat veel te maken heeft met het feit dat de Nederlandstalige Belgen sinds de komst van VTM in 1989 niet meer naar de Nederlandse TV kijken. Toen ik klein was (eind jaren 70, jaren 80, deden we dat elke dag).

Compleet nonsens. De komst van VTM heeft de VRT wakker geschut ... zonder VTM geen Woestijnvis of De Mensen ... vandaag is de Vlaamse televisie veel innovatiever dan de Nederlandse televisie. Waarom keken wij naar de Nederlandse televisie, omdat er hier niets te zien was.

Dialect? Dat is een probleem, maar ik herinner mij nog wel het vak dictie, dan gingen we allemaal een taaltje praten dat niemand kenden. Als wij ons meer ouden spiegelen aan de Engelsen en minder aan de Fransen zouden we misschien minder verkrampt met onze taal omgaan.

Een standaardtaal is onontbeerlijk en de eerbied voor die standaardtaal ook. Anders heb je geen taal.

En nóg meer spiegelen aan de Engelsen? Dan spreken we hier binnenkort Engels, man. Het is nu al kwart-Engels bij de jeugd.

Deze meneer heeft niet volledig ongelijk (forum DS):

Op 28 augustus 2009 omstreeks 13u37, zei Karel De Groot:

Buitenlanders die onze taal willen leren, bv. walen of allochtonen, weten niet eens welke taal. De taal die ze op school leren is totaal anders dan die ze moeten spreken in Gent en deze is weer anders in Antwerpen etc. Een volk dat geen standaardtaal spreekt heeft geen eigen identiteit. Bijgevolg wordt het NOOIT iets met Vlaanderen.

Belgica wrote:

Buitenlanders die onze taal willen leren, bv. walen...

Inderdaad, die meneer heeft niet volledig ongelijk.

Quote :

Een volk dat geen standaardtaal spreekt heeft geen eigen identiteit. Bijgevolg wordt het NOOIT iets met Vlaanderen.

Daar ben ik het niet mee eens. Standaardtaal dient in de eerste plaats om de officiële communicatie te stroomlijnen, niet om mensen te verbieden dialect te spreken. Of dacht je dat alle inwoners van Groot-Brittannië zich uitdrukken in Received Pronunciation? De standaardtaal in Duitsland is Hoogduits: betekent dat dat inwoners van Beieren geen eigen identiteit hebben?

Belgica wrote:

Een standaardtaal is onontbeerlijk en de eerbied voor die standaardtaal ook. Anders heb je geen taal.

En nóg meer spiegelen aan de Engelsen? Dan spreken we hier binnenkort Engels, man. Het is nu al kwart-Engels bij de jeugd.

Deze meneer heeft niet volledig ongelijk (forum DS):

Op 28 augustus 2009 omstreeks 13u37, zei Karel De Groot:

Buitenlanders die onze taal willen leren, bv. walen of allochtonen, weten niet eens welke taal. De taal die ze op school leren is totaal anders dan die ze moeten spreken in Gent en deze is weer anders in Antwerpen etc. Een volk dat geen standaardtaal spreekt heeft geen eigen identiteit. Bijgevolg wordt het NOOIT iets met Vlaanderen.

Het gaat er mij niet over meer of minder Engels spreken, maar over een instituut: in het Engels taalgebied bestaat er geen Taalunie of Academie Francaise die waakt over de taal en het Engels zit veel logischer in elkaar dan het Nederlands (laat staan het frans). Neen, beide instellingen zijn bevolkt door taaldeskundigen die uitmaken of het volk pannekoeken of pannenkoeken moet zeggen, die bepalen dat nxs niet kan ... terwijl elke 16 jarige dat woord wel 50 keer sms't per dag

kyrios wrote:

De angst voor een taalverdrukking is enkel maar te verklaren doordat Vlaamse politici er blijkbaar van uit gaan dat zonder dikwijls absurde taalwetten het Nederlands verloren dreigt te gaan in België. Men verwacht eigenlijk dat Vlamingen zonder die dwangmaatregelen uit zichzelf niet zo heel erg van hun taal houden (anders zijn die maatregelen immers niet nodig).

De taalwetten zijn er niet om de Vlamingen te dwingen Nederlands te spreken (want dat doen ze al), maar om hen dat recht te geven. Iets waar sommige Franstaligen, die verwachten altijd in hun eigen taal te worden aangesproken, het moeilijk mee hebben.

Quote :

Erger nog, de Vlaamse overheid doet er alles aan om het gebruik van die streektalen te ontmoedigen, om te komen tot een soort van eigen Vlaamse mengtaal waarbij die bestaande dialecten vervangen worden door één gelijke deler.

Als dat zo is, dan heb ik daar eerlijk gezegd nog niet veel van gemerkt. Wat jij verwijt aan de Vlaamse overheid, is niets anders dan een natuurlijke evolutie. Vroeger speelde het leven zich bij wijze van spreken af onder de kerktoren, mensen kwamen zelden in de stad en nog veel minder in een andere provincie. Ze hadden geen behoefte aan een standaardtaal, want zij spraken dialect en iedereen begreep hen. Tegenwoordig komen we voortdurend in contact met mensen uit alle hoeken van Vlaanderen, en dan wordt het een chaos als iedereen in zijn eigen dialect communiceert. Veel jongeren keren na hun studies in Gent of Leuven bovendien niet meer terug naar hun geboortestreek, en zij die er wel wonen, hebben ondertussen ook wel ingezien dat je er met kennis van het dialect alleen niet komt. Dat zoiets leidt tot het ontstaan van een door het Brabants beïnvloede tussentaal, betreur ik als West-Vlaming natuurlijk ten zeerste, maar dat is niet de schuld van de overheid.

Quote :

Edoch, wat zien we na eeuwenlange taalverdrukking van die dialecten door net diegenen die beweren de Vlaamse eigenheid en cultuur te beschermen gebeuren?

Je verwart hier een paar zaken. Ten eerste zijn het niet de dialecten die eeuwenlang onderdrukt zijn geweest, maar wel de standaardtaal. Hoe lang heeft het niet geduurd voor er aan de KUL in het Nederlands werd gedoceerd? Ten tweede: de Belgische machthebbers koesterden juist de Vlaamse dialecten, om dan te kunnen zeggen dat die domme boertjes niet eens een gemeenschappelijke eigen taal hadden. Wat dan weer leidde tot een pracht van een cirkelredenering: Nederlands zou nooit een volwaardige taal zijn, want ze werd niet in het onderwijs gebruikt, en ze werd niet onderwezen, want het was geen volwaardige taal.

Quote :

Hoezeer de Vlaamse regering ook haar best doet om die diversiteit uit te roeien, de verschillen in eigenheid en cultuur van de West-Vlaming , de Gentenaar, de Antwerpenaars, de Kempenaar, de Limburger, de Brusselaar enz... laten zich niet zo gemakkelijk tot eenheidsworst vermalen.

Komaan, dit is gewoon grotesk zoals jij het voorstelt. Dialect en standaardtaal zijn evenwaardig, maar horen in een andere context thuis. Het is toch logisch om mensen die je niet kent, aan te spreken in het algemeen Nederlands? De overheid onderdrukt juist niets, het zijn mensen die de taal maken, en zoals ik al zei: doordat mensen niet langer vastzitten aan hun kerktoren, is de nood aan een omgangstaal gegroeid. Jij noemt dat eenheidsworst, maar ik vind het niet meer dan elementaire beleefdheid om je voor iedereen verstaanbaar uit te drukken. Ik kan me alvast niet voorstellen dat ik in Antwerpen de weg zou vragen in het West-Vlaams.

kyrios wrote:

Dag Pleimion, jij mag dan de overtuiging toegedaan zijn dat men in Vlaanderen best het Nederlands zou aanhouden als officiële taal. Voor de flaminganten is dat echter geen optie, enkel een eigen Vlaamse taal is aanvaardbaar. Welke dat dan wel mag zijn dat weet geen mens...

In ieder geval zou een eigen officieel Vlaams de chaos in de Nederlandstalige gebieden inderdaad enkel maar doen toenemen wat weer maar eens bewijst hoe flaminganten met beide voeten stevig in de lucht zweven.

Ik weet echt niet waar je dat van die Vlaamse taal haalt, noch welke flaminganten ooit iets in die aard gezegd zouden hebben. Ik ben geen ingewijde in de Vlaamse beweging, maar ik heb nog nooit iemand horen pleiten voor een officiële Vlaamse taal. Ben je zeker dat je hier geen karikatuur aan het maken bent?

kyrios wrote:

Indien je mocht twijfelen aan het opzet van flaminganten om een eigen Vlaamse mengtaal te krijgen volstaat een googletochte op het net.

Meer dan genoeg voorbeelden daar, ééntje maar ervan :

http://www.vlaamsetaal.be/

Omdat één man zo'n site opricht en het woordje Vlaams gebruikt, wil dat nog niet zeggen dat de Vlaamse beweging zich daarmee bezighoudt. Als we die criteria toepassen, zouden we kunnen zeggen dat belgicisten pleiten voor het elimineren van andersdenkenden omdat Bruno dat zegt.

kyrios wrote:

Trouwens als een streektaal en een standaardtaal evenwaardig zijn, waarom gebruikt de overheid dan in haar regionale radiozender (radio2 West-Vlaanderen enkel het standaard Nederlands als gebruikstaal alhoewel zij zich via die zender uitsluitend richt naar de West-Vlamingen !

O.a. omdat er niet zoiets bestaat als "het" West-Vlaams, maar een veelheid van dialecten die weliswaar grote syntactische, morfologische en grammaticale overeenkomsten vertonen, zodat ze onderling begrijpbaar zijn en een Bruggeling en een Kortrijkzaan dus relatief makkelijk met elkaar kunnen praten. Dialecten houden zich daarnaast niet aan de provinciegrenzen: ook in het Meetjesland (Oost-Vlaanderen dus) wordt een op West-Vlaams gelijkend dialect gesproken, net als in Komen-Waasten en Moeskroen, die niet opeens eentalig Frans zijn geworden omdat ze toevallig naar Henegouwen zijn overgeheveld.
Trouwens, aan de rand van West-Vlaanderen is er zo'n strook zand met heel veel water erachter. Misschien ben je er al eens geweest. In de zomer komen daar veel niet-West-Vlamingen naartoe, en als die naar de radio luisteren moeten die ook begrijpen wat er gezegd wordt. Als, ik zeg maar wat, de kusttram is ontspoord, dan horen toeristen dat toch te weten, dacht ik zo.

Quote :

O.a. omdat er niet zoiets bestaat als "het" West-Vlaams, maar een veelheid van dialecten die weliswaar grote syntactische, morfologische en grammaticale overeenkomsten vertonen, zodat ze onderling begrijpbaar zijn en een Bruggeling en een Kortrijkzaan dus relatief makkelijk met elkaar kunnen praten. Dialecten houden zich daarnaast niet aan de provinciegrenzen: ook in het Meetjesland (Oost-Vlaanderen dus) wordt een op West-Vlaams gelijkend dialect gesproken,

Misschien moet Meetjesland dan maar bij West-Vlaanderen. Ik heb me altijd afgevraagd of er in Oost-Vlaanderen dialecten waren die meer gelijken op het West-Vlaams.

Quote :

net als in Komen-Waasten en Moeskroen, die niet opeens eentalig Frans zijn geworden omdat ze toevallig naar Henegouwen zijn overgeheveld.

Die horen bij West-Vlaanderen, in hun tweetalige constellatie uiteraard, net als Voeren bij Luik, eveneens in hun tweetalige constellatie.

Quote :

Trouwens, aan de rand van West-Vlaanderen is er zo'n strook zand met heel veel water erachter. Misschien ben je er al eens geweest. In de zomer komen daar veel niet-West-Vlamingen naartoe, en als die naar de radio luisteren moeten die ook begrijpen wat er gezegd wordt.

Dus moet er in West-Vlaanderen ook Nl/Fr/Fr/Nl/D/Nl/Fr op de radio gesproken worden (in aanvulling tot de streektalen). Volledig mee eens.

Quote :

Als, ik zeg maar wat, de kusttram is ontspoord, dan horen toeristen dat toch te weten, dacht ik zo.

"...dacht ik zo"; is die bescheidenheid een vorm van ironie. Ik denk het wel.

Sprakeloos wrote:

Dus moet er in West-Vlaanderen ook Nl/Fr/Fr/Nl/D/Nl/Fr op de radio gesproken worden (in aanvulling tot de streektalen). Volledig mee eens.

De openbare omroep bedient zich van het Nederlands, punt uit. De RTBF maakt ook geen programma's in het Nederlands omdat er veel Vlamingen en Nederlanders naar de Ardennen op vakantie gaan.

Pleimion wrote:

Sprakeloos wrote:

Dus moet er in West-Vlaanderen ook Nl/Fr/Fr/Nl/D/Nl/Fr op de radio gesproken worden (in aanvulling tot de streektalen). Volledig mee eens.

De openbare omroep bedient zich van het Nederlands, punt uit. De RTBF maakt ook geen programma's in het Nederlands omdat er veel Vlamingen en Nederlanders naar de Ardennen op vakantie gaan.

Een Nederlandstalige Belgische Radio en Televisie (BRTn) zou de mensen in de Ardennen, met standplaats in de Ardennen, met raad en daad moeten bijstaan als zij die taal spreken.

Verder die ... 'punt uit'...

Als je peroreert ben je per definitie zwak;

En je mist je doel. Dat er eigenlijk geen is. Je bent toch begaan om verkeersveiligheid, en bij uitbreiding om mensenlevens zelfs (ontspoorde trams en nog veel erger neem ik aan), maar met je 'punt uit' bewijs je dat je alleen maar dogmatisch bezeten bent. Het is je m.a.w. helemaal niet om verkeersveiligheid en mensenlevens te doen.

Waarschijnlijk zal je ook hoog van de toren schreeuwen als er in een kustplaats bij een hoogspanningskabel naast 'levensgevaar' ook 'danger de mort' zou staan.

Zo crimineel is taalnationalisme.