Zielig eigenlijk: nieuwe ideeën en politieke moed moeten er zeker komen, maar dan moet de VLD het Vlaams-nationalisme en het federalisme laten varen. Helaas kunnen ze dat niet omdat het systeem hen teveel macht en geld oplevert. Dus gaan ze maar wat aanmodderen en spelen met bevoegdheden. Heilloos natuurlijk.
Liberales : Niet langer wachten op NVA
(08/10/2010) Het wordt tijd dat we op zoek gaan naar een andere aanpak in de communautaire discussie. Net zoals in 2007 lijken de acteurs op het politiek toneel immers gevangen in hun eigen steriele logica. De Franstalige partijen proberen ‘en bloc’ hervormingen te verhinderen die het Zuiden van het land zouden kunnen benadelen op korte termijn, zonder dat zij daarbij eigenlijk oog hebben voor de toekomst op lange termijn voor de federatie. De NVA, gevolgd door zijn geestesgenoten van Cd&V, heeft enkel oog voor hefbomen voor de verdere ontmanteling van België om in een volgende fase een nieuwe staatshervormingsronde te starten. Tussen deze strategische spelletjes door is het bijzonder moeilijk om een oplossing te zoeken.
De intrede van de liberalen in het debat kan een meerwaarde hebben, maar dan moeten die liberalen wel een andere aanpak bepleiten. Didier Reynders (MR) gaf gisteren een hint, die opvallend snel opgepikt werd door Bart De Wever: we zullen eerst moeten bepalen wat we in België in de toekomst nog samen doen en daarna bepalen hoe we die bevoegdheden dan gaan financieren. Eigenlijk is dit de concrete invulling van een artikel dat al sinds 1994 in de Grondwet staat. Artikel 35 bepaalt immers: “De federale overheid is slechts bevoegd voor de aangelegenheden die de Grondwet en de wetten, krachtens de Grondwet zelf uitgevaardigd, haar uitdrukkelijk toekennen. De gemeenschappen of de gewesten zijn, ieder wat hem betreft, bevoegd voor de overige aangelegenheden”. Dit grondwetsartikel is vandaag een lege doos omdat de lijst met bevoegdheden die aan de federale overheid moet worden toegekend nooit opgesteld is en het artikel daarom geen uitwerking kan krijgen.
Vandaag blijft de logica dus omgekeerd: wat niet aan de gemeenschappen en gewesten toegekend is, blijft een federale bevoegdheid. Dit dus in strijd met de bedoelingen van de (Grond)wetgever. Sommige Franstalige opiniemakers maken de Franstalige opinie de laatste maanden bang dat België uit elkaar zal vallen. Nochtans is dit niet de bedoeling van het overgrote deel van de Vlaamse kiezers. Zelfs NVA weet dat een splitsing van het land niet zomaar voor de hand ligt. Daarvoor is het economisch belang van Brussel te groot en indien we bijvoorbeeld tot een splitsing van de fiscale inkomsten overgaan per gewest dreigt Brussel een zeer rijk gewest te worden ten koste van vooral Vlaanderen (omdat de Vlamingen die in Brussel werken voortaan in dat Gewest belastingen zullen betalen en niet langer in Vlaanderen). Een eenzijdige snelle splitsing is dus een economisch waanzinnig idee, ook vanuit Vlaams oogpunt. De Belgische federatie kan echter niet blijven aanmodderen zoals nu het geval is. De federatie is quasi politiek onbestuurbaar geworden door de politieke versnippering en een slecht werkend politiek stelsel dat aan hervorming toe is.
Daarnaast moeten de bevoegdheidsverdeling en financiering van de Belgische federatie volledig herdacht worden. Het lijkt daarbij aangewezen de huidige logica van een dotatiesysteem aan de regio’s om te keren en in de Grondwet in te schrijven waarvoor de Belgische federatie bevoegd is en daaraan een realistische dotatie te koppelen vanuit de deelstaten. Dit geeft het voordeel van de transparantie. Iedereen weet wat hij aan de Belgische federatie betaalt en wat hij ervoor in de plaats krijgt. Het is vrij opmerkelijk dat Didier Reynders (MR) zelf de aanzet geeft tot deze piste. Het toont aan dat de Franstalige liberalen tot heel wat bereid zijn om deel te nemen aan de formatiegesprekken. In Vlaanderen blijft het echter verbazend stil vanuit niet-Vlaams-nationalistische hoek over hoe de onderhandelingen nu precies verder moeten. Cd&V, Sp.A en Groen! vinden dat Bart De Wever nu maar een initiatief moet nemen. Dit is te kort door de bocht. De andere Vlaamse partijen vertegenwoordigen 70% van electoraat en vinden het niet de moeite om een inhoudelijk alternatief te bieden voor de NVA logica.
Het wordt dringend tijd dat de andere partijen in Vlaanderen zelf met eigen ideeën naar boven komen over de staatshervorming. Tot hiertoe heeft bijna iedere Vlaamse partij, behalve Groen!, haar politieke strategie afgestemd op het succes van de NVA. De politieke berekening overheerst dan ook over de inhoudelijke wil om politiek vooruitgang te boeken op een belangrijk dossier als de staatshervorming. Iedereen wacht immers wanneer Bart De Wever in de fout zal gaan om dan te pogen de aan de NVA verloren stemmen te recupereren. Dit is een negatieve strategie. In voetbaltermen catenaccio. Waarom gooit bijvoorbeeld een partij als Open Vld niet haar eigen recepten op tafel voor een staatshervorming? De enige keer dat wij de Vlaamse liberalen gehoord hebben, was toen zij Bart De Wever bevestigden in zijn gelijk dat de Financieringswet op tafel moest komen. Verder werd echter geen inhoudelijk alternatief voorstel gedaan over hoe het verder moet met de Belgische federatie, over hoe ons politiek systeem hervormd moet worden en hoe die nieuwe financieringswet er dan moet uit zien.
Het is tijd voor politici aan de beide zijden van de taalgrens om creatiever te gaan nadenken over hoe de impasse moet doorbroken worden. In Franstalige België zou dit inhouden dat men eens durft afstappen van het blok vormen tegen hervormingen. In Vlaanderen houdt dit in dat de andere partijen eindelijk eens zelf eigen oplossingen durven naar voor schuiven in het debat, die ook soms ingaan tegen wat NVA zegt. De intellectuele luiheid van de andere Vlaamse partijen moet dringend verlaten worden. Kopiëren wat een ander zegt, is niet de weg naar succes. De kiezer vraagt na jaren politieke stilstand politieke moed en creatieve ideeën.
Egbert Lachaert
Egbert Lachaert
Links
mailto:egbert@lachaert.be
Home 