DE STANDAARD
* Wetenschap
‘Tegen een korte missie zeg ik ja'
* vrijdag 04 december 2009
*
* Auteur: Floris Akkerman
STERRENSTAD - Frank De Winne is terug op aarde. Hij schreef geschiedenis. Als eerste Europeaan had hij de leiding over het internationale ruimtevaartstation ISS. ‘Als we zo zouden samenwerken op aarde, dan zou het leven er een stuk mooier uitzien.'
Daar zit hij dan in het midden, Frank De Winne. De eerste gezagvoerder van het ISS die niet uit de Verenigde Staten of Rusland komt. Naast hem zijn collega's: de Rus Roman Romanenko en de Canadees Robert Thirsk.
Dinsdag landden ze in Kazachstan. Gisteren gaven ze een persconferentie op het Kosmonautentrainingscentrum Joeri Gagarin in Sterrenstad, ten noordoosten van de Russische hoofdstad Moskou, de plek waar de Sovjet-kosmonauten vroeger werden opgeleid.
Zes maanden zat De Winne in het ISS. Hij voerde tal van experimenten uit, maar bovenal was hij twee maanden de baas. De 48-jarige ruimtevaarder zit er ontspannen bij tegenover de buitenlandse media. Hij oogt vermoeid, maar gedurende de persconferentie lacht en knikt hij naar bekenden tussen het publiek. Het was een voorrecht om leiding te geven aan zo'n team, zegt hij. Met dank aan zijn Europese voorgangers op het ISS. ‘Zij hebben de weg voor mij geplaveid om commandant te kunnen worden.'
De Winne twijfelt niet. Hij staat open voor een nieuwe missie. ‘Als ik de kans zou hebben, zou ik het doen. Het hangt wel af van de lengte van die reis. Tegen een korte missie van een week zeg ik ja.'
Tegenover een reis naar Mars toont De Winne zich sceptisch. Langer dan zes maanden wegblijven vergt veel van de mentale gesteldheid, zegt hij. ‘Je mist veel. Ten eerste je familie. Ten tweede alle gemakken die je op aarde hebt. Aan dat laatste raak je natuurlijk wel gewend. Maar bij deze missie kun je nog communiceren met je familie. Je ziet de aarde liggen. En als het echt nodig is, kunnen we direct weg. Twee à drie jaar op pad, zoals voor Mars, is te lang. Je zou er in ieder geval voor moeten zorgen dat je sneller naar Mars reist.'
De Russische media zijn massaal aanwezig. Dit land voert de ruimtevaart hoog in het vaandel. Met als nationale held Joeri Gagarin, die in 1961 als eerste mens een ruimtereis maakte. De Winne somt de hoogtepunten van zijn eigen reis op: ‘De gewichtloosheid. Dat je zweeft door de lucht. Dat geeft een geweldig gevoel. Het is prachtig als je naar buiten kijkt en uitzicht hebt op aarde. Ook het werk met mijn collega's gaf mij aan het eind van elke dag een bevredigend gevoel.'
Op de vraag wat hij zijn wow-moment noemt, is De Winne duidelijk: ‘Dat was toen de onbemande ruimtecargo HTV aan het ISS werd gekoppeld. Amerikanen, Japanners, Belgen: iedereen werkte op dat moment samen. Ook met de verschillende centra op aarde. Vanaf het begin ging het goed, terwijl je zoiets in negentig seconden moet volbrengen. Als we zo zouden samenwerken op aarde, dan zou het leven er een stuk mooier uitzien.'
De Winne is conditioneel sterker dan na zijn eerste tiendaagse missie, in 2002. Hij wijst op drie factoren. ‘De eerste keer was kort. Toen heb ik niet geslapen. Nu begon ik beter uitgerust aan de terugvlucht. Verder heb ik aan boord oefeningen kunnen doen om in vorm te blijven. De eerste vlucht was ik niet hongerig. Deze keer was dat aanvankelijk ook zo. Maar dat verandert. We hebben veel en goed gegeten: Japans, Amerikaans, Duits en Belgisch.'
Na afloop van de persconferentie gaat De Winne weg via een zijdeur. De komende tijd ondergaat hij tests die meten hoe zijn lichaam reageert op zijn terugkomst op aarde. Buiten het Kosmonautentrainingscentrum Joeri Gagarin staat de Antwerpse professor Floris Wuyts, een fysicus die gespecialiseerd is in de medische weerslag van afwijkende zwaartekracht. Met zijn team begeleidt hij De Winne bij dit proces.
Wuyts steekt zijn waardering voor De Winne als eerste niet-Amerikaanse en niet-Russische gezagvoerder niet onder stoelen of banken: ‘Wij, Belgen, zijn te nederig. We vinden het normaal dat zoiets gebeurt. Net als de benoeming van een Belg tot president van Europa. Maar dat Frank de leiding had, is heel uitzonderlijk. De Europese Ruimtevaartorganisatie ESA zit voor acht procent in het ISS. Samen met Russen, Amerikanen en Japanners, en dan wordt uitgerekend Frank commandant. Hij is hier ook tot toe in staat. Hij is professioneel, kan omgaan met verschillende culturen en is georganiseerd. En hij is discreet. Een kwaliteit van alle Belgen. Frank is een fantastische man.'