Frankrijk probeert macht te vergroten

Frankrijk zou haar machtsbasis van Afrika naar het Midden-Oosten verschuiven. Omdat er meer geld is?

DE STANDAARD




Frankrijk installeert zich aan de Golf

* woensdag 27 mei 2009
*
* Auteur: Mia Doornaert

MICHEL SPINGLER

BRUSSEL - ANALYSE EERSTE MILITAIRE BASIS IN STRATEGISCHE BRANDHAARD

Met de inhuldiging van een basis in Aboe Dhabi toonde president Nicolas Sarkozy dat Frankrijk zijn geopolitieke prioriteiten heeft verschoven. Het zal minder aanwezig zijn in Afrika, meer in het brede Midden-Oosten.

Van onze redactrice

Het is de eerste keer in vijftig jaar dat Frankrijk een basis buiten zijn grenzen opent. Het 'Camp de la Paix' in Aboe Dhabi is ook de eerste Franse basis in een land dat geen gewezen Franse kolonie is. Frankrijk dringt daarmee door in een regio die onder Brits gezag heeft gestaan. Zijn leger, vloot en luchtmacht krijgen een vaste stek in een gebied dat bij de grote brandhaarden ligt: de piraterij in de Golf, Irak, Pakistan, Afghanistan, en Iran dat de wereld uitdaagt met zijn kernprogramma. Door de Golf passeert ook 40 procent van de oliebevoorrading van de wereld.

Dat alles toont dat het tweedaagse bezoek van president Sarkozy aan de Verenigde Arabische Emiraten (VAR) een bijzonder belang had.

Dinsdag opende Sarkozy plechtig de basis, in aanwezigheid van de vice-premier en minister van Binnenlandse Zaken van de VAR, sjeik Saif bin Zayed al-Nahyan. Frankrijk krijgt een basis voor zijn zeemacht en voor logistieke steun in de haven van Aboe Dhabi, een vliegveld waar tenminste drie Franse gevechtsvliegtuigen gestationeerd zullen zijn, en een trainingsbasis voor grondtroepen. Tegen deze zomer zullen er vierhonderd manschappen gelegerd zijn.

'De installatie van een Franse basis in een regio die historisch onder Angelsaksische invloed staat, is zeer symbolisch', schreef gisteren de Franse krant Le Figaro in een commentaar. 'Op een ogenblik dat ons land terugkeert in de geïntegreerde bevelstructuur van de Navo, geeft het ook daar een concreet bewijs dat het zich wil inschrijven in een collectieve defensie-inspanning. In Aboe Dhabi zullen de Franse militairen in contact staan met Britse en Amerikaanse collega's in het gebied. Ze zullen kunnen deelnemen aan het inzamelen van inlichtingen en voorbereid zijn op elke eventualiteit.'

De basis zal in de eerste plaats dienen voor ondersteuning van de Franse schepen in de Golf en de Indische Oceaan. Maar daarnaast, zei president Sarkozy, laat die aanwezigheid Frankrijk ook toe om 'aan de zijde van onze vrienden in het gebied te staan'.

De vestiging van de basis 'illustreert de verantwoordelijkheden die Frankrijk, wereldwijde mogendheid, wil opnemen aan de zijde van zijn geprivilegieerde partners in een regio die een gevoelige plek is voor de hele wereld', aldus nog Sarkozy op de openingsceremonie. De plechtigheid kwam net een dag nadat de Iraanse president Mahmoed Ahmadinejad verklaard had dat zijn land weigert met de grote mogendheden over zijn nucleair programma te praten. Sarkozy zei nadrukkelijk dat de Franse basis 'tegen niemand gericht is'. En hij voegde eraan toe: 'Iedereen weet dat Frankrijk overal ter wereld probeert om vreedzame oplossingen te doen verkiezen.'

De versterking van de aanwezigheid aan de Golf betekent dat Frankrijk zijn traditionele militaire aanwezigheid in zijn Afrikaanse gewezen kolonies enigszins afbouwt. Dat betekent zeker niet dat het Afrika de rug zou toe keren, aldus Parijs. Maar de Europese Unie en de Afrikaanse Unie nemen met hun operaties een deel van de taken over.

Aboe Dhabi is het grootste van de zeven emiraten die samen de VAR vormen. Aan de overkant van de Franse basis ligt Iran, op 200 kilometer.

Het emiraat staat, net als Dubai, bekend om zijn spectaculaire, futuristische projecten. Daarmee willen de twee VAR-staten een commercieel, een toeristisch en steeds meer ook een cultureel centrum worden voor de rijken der aarde.

De reis van Sarkozy had dan ook een sterke inslag van economische diplomatie.

Om te beginnen wordt de basis een uitstalraam voor de Franse wapentechnologie. De VAR behoren tot de belangrijkste afnemers ervan. Frankrijk hoopt er zestig Rafale-gevechtsvliegtuigen te verkopen, ter vervanging van de 60 Mirages 2000. Het nieuwste gevechtsvliegtuig van Dassault kende tot nu toe geen succes in het buitenland.

Sarkozy lunchte dinsdag met de emir van Aboe Dhabi die ook de president van de VAR is, sjeik Khalifa bin Zayed al-Nahyan. Hij sprak er niet alleen over het strategische partnerschap maar ook over de economische relaties.

De president werd vergezeld door een sterke delegatie bedrijfsleiders. Hij prees het consortium aan dat gevormd wordt door Areva, dat de hele nucleaire industrie groepeert, GDF-Suez (GDF staat voor Gaz de France), Total en EDF (Electricité de France). Dat consortium is in een competitie met een Amerikaanse groep voor de bouw van 'meer dan twee' kerncentrales. De VAR zal in september beslissen over de toewijzing van het contract, dat volgens het Elysée een waarde van 'tussen de 25 en 50 miljard euro' heeft.

Frankrijk is nog op een ander vlak actief in de VAR. Sarkozy luidde er de bouw in van het 'Louvre Aboe Dhabi', dat het eerste universele museum van het Midden-Oosten wordt en dat in 2012/2013 moet open gaan. Frankrijk en de VAR ondertekenden in maart 2007 een akkoord zonder voorgaande dat over dertig jaar loopt en een miljard euro beloopt. Het betreft het ontwerp en de werking van het plaatselijke Louvre dat gebouwd wordt op het eiland Saadiyat - wat 'eiland van het geluk' betekent. Het museum van 24.000 m2 wordt een onderdeel van een enorm, exclusief cultureel en toeristisch complex.

Het museumgebouw is ontworpen door de Franse architect Jean Nouvel. Het Parijse Louvre zal aan het museum werken uitlenen tot Aboe Dhabi zelf een collectie heeft kunnen samenstellen.

De versterkte Franse aanwezigheid komt er op vraag van de VAR, die hun partnerschappen willen diversifiëren. Bij gebrek aan een gezamenlijk Europees beleid versterkt de Franse basis ook de Europese aanwezigheid in een strategisch gebied.