Carla Bruni snoept van de macht

Dit is ook politiek: de macht van knappe vrouwen.

DE STANDAARD

De vriendjes van Carla

zaterdag 11 juli 2009Auteur: Mia Doornaert

De vriendjes van Carla

]
afp

Links in Frankrijk raakt ook culturele vedetten en pailletten kwijt — Terwijl Michelle Obama, sinds ze in het Witte Huis woont, alleen nog over kinderen en koekjes spreekt, is Frankrijks knappe en elegante first lady Carla Bruni ook een politieke macht geworden.

Van onze redactrice

Niemand twijfelt eraan dat Carla Bruni Sarkozy (41) de 'kingmaker' was achter recente topbenoemingen. 'Les copains de Carla', verkondigde recentelijk de cover van het weekblad Le Point. Dat was kort nadat Nicolas Sarkozy een ware scoop had gerealiseerd: een minister die Mitterrand heet in een rechtse regering.

Frédéric Mitterrand (61), neef van François, heeft zich tot nog toe stil gehouden op het ministerie van Cultuur waar hij een paar weken geleden benoemd werd. Dat is, zeggen Parijse kennissen, omdat hij zich nog aan het inwerken is. Over cultuur weet die mediaman, schrijver en schitterende verteller zowat alles wat er te weten valt. Maar 'ministerie' is iets heel anders. Hij is nu hard aan het werk om de raderwerken van zijn administratie te doorgronden. Vroeg of laat echter barst het vuurwerk wel los, want die intellectuele dandy kan niet zwijgen. Dat bleek al toen hij zijn mond voorbijpraatte over zijn benoeming de dag vóór Sarkozy zijn regeringswijzing bekendmaakte.

De atypische minister heeft toegegeven dat het feit dat hij Carla kende, niet totaal vreemd was aan zijn benoeming.

Dankzij zijn echtgenote kan Sarkozy inderdaad een taboe doorbreken dat, zeker in Frankrijk, hardnekkig leefde: een artiest of intellectueel kan alleen links zijn. Rechts is cultureel conservatisme, als het al geen barbarij is, en daar kan een intellectueel die zich respecteert niet mee gezien worden.


Christophe Ena - Associated Press

Nu frequenteren linkse kunstenaars en intellectuelen het Elysée. Of werken ervoor. Zo is er Pascal Rostain, gewezen internationaal bekende paparazzo, die zich ook als links afficheerde. Hij is de 'embedded' fotograaf van het presidentiële paar geworden. Dat is natuurlijk te danken aan Carla, die hij al kende toen ze nog geen twintig was. 'Ze is haar vrienden niet vergeten', zegt hij.

Schrijvers, cineasten, de betere chansonniers dineren met Nicolas Sarkozy en ontdekken een president die spits en open van geest is. 'Iedereen had een positief vooroordeel over president Mitterrand (1981-1995) die zogenaamd alles wist over cultuur. Omgekeerd beeldt men zich ten onrechte in dat Sarkozy daar niets van af weet', zei zijn adviseur Catherine Pégard. Die gewezen gezaghebbende politieke journaliste van onder meer Le Point heeft ook een rol gespeeld in de toenadering tussen Sarko en het wereldje van het cultuur.

Dat wereldje stond helemaal op stelten toen bekend werd dat Philippe Val de nieuwe directeur van France Inter werd. Philippe Val was namelijk de hoofdredacteur van Charlie-Hebdo, dat monument van tegencultuur, van totaal oneerbiedige en soms ook zeer vulgaire humor, van aanvallen op alle heilige huisjes. En nu aanvaardde hij een benoeming door een rechtse president. Linkse blogs spetterden van verontwaardiging over dat 'verraad'.

Val, gewezen drop-out, hypergecultiveerde autodidact en geduchter dialecticus dan de meest door de wol geverfde marxist, kent Carla ook al sinds jaren.

En om precies te zijn, hij is niet rechtstreeks door Nicolas Sarkozy benoemd. De president heeft wel twee maanden geleden Jean-Luc Hees 'voorgesteld' als nieuwe voorzitter van Radio France - officieel gebeurt de benoeming door de onafhankelijke Hoge Raad voor de Omroep. Hees, die een uitstekende radiojournalist was, stond aan het hoofd van het station France Inter tijdens de jaren van de linkse regering-Jospin, en geldt dus als links.

Maar nu heeft Sarko hem tot grote baas van de koepel van openbare radio's gemaakt. En Hees had in april, toen hij nog maar kandidaat voor de functie was, aan zijn oude vriend Val gevraagd of die desgevallend de leiding van France Inter wou nemen. Wat inmiddels geschiedde.

Val ontkent sinds die benoeming, eind mei, dat die ook maar iets met Carla Bruni te maken heeft. 'Ik ben noch door Sarkozy noch door Carla benoemd.' Formeel klopt dat. Maar ook al is de openbare omroep 'onafhankelijk', iedereen weet dat er geen benoemingen op topposten kunnen plaatsvinden zonder ten minste de stilzwijgende instemming van het Elysée.

Val geeft toe dat hij Carla al jaren kent en dat ze een vriendin geworden is. Eerst was ze, zei hij, la femme de mon pote. En hier wordt het verhaal een beetje ingewikkeld want le Landerneau des lettres, zoals men zo mooi in Frankrijk zegt, is een klein wereldje.

De vriend van wie Val spreekt is de - beeldschone - filosoof Raphaël Enthoven (32), zoon van de uitgever en zakenman Jean-Paul Enthoven (60). Jean-Paul is een boezemvriend van een nog feller schitterende ster aan het firmament van Le Tout Paris, de filosoof, schrijver en activist Bernard-Henry Lévy, die - ultiem bewijs van roem - bekend is onder zijn initialen, BHL. De dochter van BHL, Justine Lévy, was getrouwd met Raphaël. Carla Bruni van haar kant had, in 2000, een relatie met Jean-Paul. Maar terwijl ze met Jean-Paul was, werd Carla verliefd op haar 'schoonzoon', en vice versa. Raphaël gooide Justine buiten, en uit die gecompliceerde context werd in 2001 Aurélien Enthoven geboren. Moeder: Carla Bruni. Vader: Raphaël Enthoven.

Als Val dus spreekt over 'la femme de mon pote' verwijst hij naar een gecompliceerde geschiedenis. En als Le Point het op zijn cover over 'Les copains de Carla' heeft, kan wie wil daar ook een dubbele bodem in vinden.

De first lady met haar engelachtig mooie gezichtje en onschuldig aandoende charme, een gewezen gevierd topmodel en nog steeds een succesvolle zangeres-liedjesschrijfster, heeft nu eenmaal veel mannen in haar verleden. Daar komt ze overigens glimlachend en zonder complexen voor uit. Die minnaars behoorden niet uitsluitend tot de wereld van de mode en glamour, kunst en cultuur. Ook Laurent Fabius was er één van, als premier van François Mitterrand.

Maar terug naar vandaag. Opvallend is dat dit bewogen verleden Carla niet schaadt in de ogen van de publieke opinie. Ze krijgt integendeel niets dan goede punten voor de klasse waarmee ze zich van haar rol als first lady kwijt. De dame is niet alleen intelligent, ze heeft ook het voordeel van een geprivilegieerde opvoeding in een rijk gezin van kunstkenners en mensen van de wereld. Ze voelt zich evenzeer op haar gemak op een staatsdiner in Buckingham Palace als bij de technici in de opnamestudio.

Nicolas Sarkozy geeft toe dat hij naar zijn vrouw luistert. Zij nuanceert: 'Ik zeg hem nooit: dat moet je doen. Maar natuurlijk discussiëren we, en wisselen we ideeën uit.'

Op haar advies bijvoorbeeld is Marin Karmitz, producer van geëngageerde films en stichter van de 'alternatieve' MK2-bioscopen, benoemd aan het hoofd van de Raad voor artistieke creatie. Pierre Bergé, levenspartner van wijlen Yves Saint-Laurent en gewezen vertrouweling van François Mitterrand, Jean Daniel, de ex-directeur van le Nouvel Observateur, en andere culturele coryfeeën van links komen op het Elysée over de vloer.

Dat een Franse first lady zich niet in een huiselijke rol moet wegschilderen, vloeit mogelijk voort uit de eeuwenoude traditie van mooie en briljante dames die via hun 'salons' grote invloed uitoefenden.

De politieke commentator van France Inter Thomas Legrand - te beluisteren elke weekdag om 7.46 uur - noemde Carla alvast 'de beste vangst van Sarkozy in de vijver van links'. Zij heeft hem inderdaad haar wereld binnengebracht van de germanopratins - en neen, dat is geen Germaanse stam, maar de 'gauche caviar' van Saint-Germain-des-Prés.

Na zijn aantreden als president in 2007 lokte Nicolas Sarkozy al politieke boegbeelden weg uit links: Dominique Strauss-Kahn die hij aan de top van het IMF benoemd kreeg; de french doctor Bernard Kouchner, en de oprichtster van 'ni putes ni soumises', Fadela Amara, die in zijn regering kwamen.

Met de hulp van Carla berooft hij links nu ook van culturele vedetten en van pailletten. Arme PS-voorzitster Martine Aubry.