Bron: DS 26/01
We zijn allen schuldig
'We moeten er zorg voor dragen dat binnen onze samenleving de solidariteit de boventoon voert zodat ook de meest eenzame mensen de warmte van anderen kunnen ervaren. Hier schiet een land als België tekort', vindt JULIAAN VAN ACKER.
Als een landgenoot een gouden medaille op de Olympische Spelen haalt, zijn we met zijn allen trots op ons land. Hij is een van ons. België heeft het weer gedaan. Als een landgenoot de internationale media haalt wegens een afschuwelijk misdrijf, moeten we ons dan met z'n allen schuldig voelen? Wij zijn allen schuldig aan alles en voor allen en ik nog meer dan de anderen, zegt een van de hoofdpersonen in de roman 'De gebroeders Karamazov' van Dostojewski.
Ongeveer drie procent van de mensen is ernstig gedragsgestoord. Dit betekent dat in België meer dan 100.000 volwassenen een potentieel gevaar vormen voor anderen. De meesten slaan gelukkig niet toe, maar binnen een geweldcultuur ruiken zij hun kans.
In Congo is onvoorstelbaar geweld tegen kinderen al bijna vijftig jaar lang schering en inslag. Alleen tijdens het koloniaal bewind kon dit met succes in toom worden gehouden. In nazi-Duitsland konden ernstig gedragsgestoorden ongestoord hun misdaden plegen, ook op baby's en kleuters. Pas zagen we in de Gaza-strook na elk bombardement uiteengereten lijkjes van kinderen op straat liggen.
Heerst in België een geweldcultuur? We moeten niet overdrijven. In twintig jaar tijd zijn zware misdrijven tegen meerdere kinderen slechts vier keer voorgekomen (Dutroux, Ait Oud, Lhermitte en nu in Dendermonde). Het is beter te kijken hoe zoiets voorkomen kan worden. Het is vrijwel onmogelijk om bij zeldzaam voorkomende verschijnselen naar de oorzaken te zoeken. De bovenstaande voorbeelden in andere landen laten zien dat als de leiders zelf een geweldcultuur uitdragen er veel onschuldige slachtoffers kunnen vallen. Om de honderdduizend potentiële criminelen van het verkeerde pad te houden is een klimaat van solidariteit en betrokkenheid op elkaar de beste remedie.
Eenzaam levende gedragsgestoorden kunnen voor zichzelf een geweldscultuur creëren. In de populaire kranten worden ze dagelijks overvoerd met bloedig geweld. Op tv kunnen ze elke dag een paar moorden en folteringen zien. Als ze verslaafd zijn aan videogames kunnen ze hun ziekelijke fantasieën botvieren. Op een gegeven moment wordt de virtuele realiteit voor hen de echte werkelijkheid. De minste frustratie kan voor hen de prikkel zijn om de virtuele moordenaars te imiteren.
De samenleving staat niet machteloos. De feiten bewijzen dat de overgrote meerderheid van de in potentie gevaarlijke individuen zich onthoudt van crimineel gedrag. We moeten er echter met z'n allen zorg voor dragen dat binnen onze samenleving de solidariteit de boventoon voert zodat ook de meest eenzame mensen de warmte van anderen kunnen ervaren. Hier schiet een land als België tekort. Het ontbreekt hier aan charismatische figuren die model staan voor saamhorigheid en offervaardigheid. Als een politicus die van 800.000 burgers het vertrouwen krijgt, wordt afgemaakt door zijn collega's, die daarbij worden geholpen door de hoogste rechterlijke instantie, dan wordt hier een verkeerd signaal gegeven aan alle burgers. (mindere passage)De bevolkingsgroepen worden tegen elkaar opgezet. Het is elk voor zich, zodat eenzame gestoorde mensen makkelijker aan hun lot worden overgelaten.
Er heerst al enkele decennia een malaise in België. Het ontbreekt in ons land aan leiders die mensen inspireren om zorgzaam te zijn voor elkaar. Ja, ik ben beschaamd Belg te zijn. Ja, ik voel mij schuldig voor wat er in Dendermonde is gebeurd.
Juliaan Van Acker is emeritus hoogleraar orthopedagogiek
Home 
