LUC HUYSE TEGEN VLAAMS-NATIONALE MYTHES - CONTRE LES MYTHES FLAMINGANTS

Interessant opiniestuk in De Morgen. Opinion intéressante dans De Morgen.

Zolang we maar blijven vechten tegen al die onzin en zever van de flaminganten en de wallinganten.



DE MORGEN

De mythemakers van dit land
20/08/11, 09u55

Luc Huyse, socioloog en emeritus hoogleraar van de Katholieke Universiteit Leuven, ontleedt de woordenstrijd om de toekomst van België. Een mythe veralgemeent, versimpelt, camoufleert. En wat ze bedreigt wordt verdacht gemaakt. Huyse ziet een patroon in de N-VA-communicatie.

Het Groot Woordenboek der Nederlandse Taal weet het: mythes zijn 'als juist aanvaarde maar ongefundeerde voorstellingen omtrent een persoon, zaak of toedracht'. Zo zijn er nogal wat te vinden in de woordenstrijd om de toekomst van België. Ik leg er een viertal, deels afkomstig uit de omgeving van Bart De Wever, op de weegschaal.

'De keizer van Vlaanderen, N-VA-kopman Bart De Wever,
is aan een niet te stuiten opmars bezig.'
(Jeroen Verelst, journalist bij De Morgen, 16 juli 2011)

Kiezers zijn op electoraal gebied al vijftien, twintig jaar niet langer monogaam. Ze wisselen tussen twee verkiezingen door van partij, stemmen anders voor de Kamer dan voor de Senaat of het Vlaams Parlement. Kinderen stappen minder en minder in de electorale voetsporen van hun ouders. Onvoorspelbaarheid tekent, met andere woorden, grote delen van het kiezerskorps. Vlaams Blok/Belang is op die ontwikkeling gebotst en ziet nu de magische ondergrens van 10 procent naderen. Het wordt slapend arm.

Vandaag zien media De Wever en zijn partij onstuitbaar groeien. De zekerheid waarmee journalisten dat voorspellen neemt stilaan mythische proporties aan. Zo is een virtuele realiteit aan het ontstaan die de werkelijkheid overschaduwt. Dat verwekte in de belendende percelen electorale paniek, verlamming en pleinvrees. Niet alleen bij de CD&V, trouwens. Maar, waarom zou N-VA aan de nieuwe wetmatigheid, de wispelturigheid van de Vlaamse kiezer, ontsnappen? Waarom zou een terugval van die partij totaal uitgesloten zijn? Hier past op zijn minst twijfel.

'Dit is Vlaanderen tegen Wallonië, en omgekeerd.'
( Liesbeth Homans in een interview, De Standaard, 16 juli 2011)

Deze uitspraak van Homans, in het zelfde interview door de krant 'de ijzeren lady van de N-VA' genoemd, doet wat een mythe hoort te doen. Zij veralgemeent. De haperende regeringsvorming wordt herleid tot een ongenadige strijd tussen twee regio's. En, opnieuw veralgemenend: "Met geen enkele Franstalige partij is tegenwoordig een degelijk compromis mogelijk." Een mythe versimpelt. De bril waarmee Homans naar de politieke crisis kijkt is helemaal communautair getint. Er is geen zicht op wat vanuit de internationale omgeving aan dwingende uitdagingen de onderhandelingen binnenwaait. In haar ogen gaat het om een uit de hand gelopen burenruzie. Sommige uitspraken versimpelen nog meer: het is, luidt het, een veldslag tussen de N-VA en de anderen, of beter nog tussen Bart De Wever en al de rest.

Siegfried Bracke gaat daarin heel ver. Al bloggend zegt hij (halverwege juli 2011): "Elke student van politicoloog Carl Devos kent ze, de drie klassieke breuklijnen: de levensbeschouwelijke, de sociaaleconomische en de communautaire. En nu de vierde: Bart De Wever!"

Een mythe camoufleert ook. Voor het separatistische eindspel van de N-VA is Brussel een vervelend probleem, dus valt dat ingewikkeld stadsgewest en zijn claims weg uit de analyse. Het is Vlaanderen tegen Wallonië, meer niet. Mooie verdwijntruc is dat. Tegelijkertijd verdoezelt die voorstelling van zaken de politieke tegenstellingen die binnen de Vlaamse regio blijven bestaan.

Mythes gedijen op een vruchtbare mediagrond. Dat geldt ook hier. Er is de gretigheid waarmee in de schrijvende en de audiovisuele pers gesproken wordt over België als tweelandenland of als een kunstmatig huwelijk tussen twee democratieën, de Vlaamse en de Waalse. Herhaaldelijk ook hebben journalisten over vervroegde verkiezingen geschreven dat zij zullen uitdraaien op een referendum voor of tegen België, voor of tegen de N-VA. Mythes ontlenen hun kracht niet zozeer aan hun werkelijkheidsgehalte, maar aan het gemak en de hardnekkigheid waarmee ze voortdurend worden herhaald. Media komen daarbij ter hulp.

'Als men het signaal van de kiezer echt niet begrepen heeft en ons programma niet wil uitvoeren, dan gaan we maar in de oppositie. Het heeft lang genoeg geduurd'
(Een vooraanstaand Kamerlid van de N-VA in De Standaard, 21 januari 2011)

Ach, dat fameuze signaal van de kiezer. Everybody's whore! Elk kamp doet er alles aan om zijn interpretatie van de verkiezingsuitslag als de enig ware te laten erkennen. Daar is de N-VA blijkbaar goed in geslaagd. Geregeld gaan ook journalisten in haar verhaal mee. Zo schreef de Gazet van Antwerpen enige tijd geleden "De burgers hebben van de N-VA de grootste partij in Vlaanderen gemaakt. Dat heeft een betekenis: hervorm dit land nu grondig zodat we verlost zijn van de communautaire heibel! Nooit eerder heeft het signaal van de kiezer zo klaar en helder geklonken."

Ons land beschikt over wetenschappelijke equipes die aan internationaal gewaardeerd verkiezingsonderzoek doen. Hun publicaties tonen keer op keer dat verkiezingen een cryptogram aanleveren. Het patchwork van meningen en motieven is wetenschappelijk nauwelijks in kaart te brengen. Politicologen zaaien dus twijfel. Dat de cijfers voor een ingewikkelde puzzel zorgen, vergroot de mogelijkheden voor de partijen om 'het signaal' te manipuleren en zo de verkiezingen te kapen. Daar heeft de N-VA dankbaar gebruik van gemaakt. Een mythe, de gedachte dat al haar kiezers (en soms bij uitbreiding alle Vlamingen) vanuit communautaire bewogenheid hebben gestemd, was geboren.

Wie vragen heeft bij die Vlaams-nationale diagnose krijgt te maken met merkwaardige reacties. Zo schreef Peter De Roover, politiek secretaris van de Vlaamse Volksbeweging: "Maar ben ik de enige kiezer die zich beledigd voelt als politicologen een verkiezingsuitslag gaan herinterpreteren tot hij toevallig overeenstemt met hun persoonlijke politieke overtuiging?" (De Standaard, 27 oktober 2010). Ook dat kleeft aan mythes: wat hen bedreigt wordt verdacht gemaakt.

'In België is in het jaar 1970 de representatieve, parlementaire democratie bij wet afgeschaft.' (toch geen slechte uitspraak )
(Jean-Pierre Rondas in zijn 11 juli-toespraak, Brugge 10 juli 2011)

Rondas heeft zich heel kort na zijn vertrek bij radiozender Klara ontpopt tot een goedgebekte vertolker van het Vlaams-nationale ideeëngoed. De gedachte dat België niet langer een democratie is staat ook krachtig verwoord in zijn Suïcidale dialoog en rotte compromissen. Een politiek pamflet (een uitgave van de Vlaamse Volksbeweging) en in een interview in Knack (9 februari 2011).

Is dit een 'als juist aanvaarde maar ongefundeerde voorstelling van zaken' en bijgevolg een mythe? Rondas verwijst naar de grondwetsherziening van 1970 waarbij Vlaanderen de mogelijkheid heeft verloren om via zijn demografische meerderheidspositie het hele land eenzijdig zijn wil op te leggen. Allerlei grendels laten dat, althans in communautaire dossiers, niet toe. (Blijkbaar zijn flaminganten zoals Rondas zich pas nu daarvan bewust geworden.) Is dat een reden om ons land meteen uit de familie van de democratieën te stoten? Neen, denk ik.

Het probleem ligt in de maatstaf waarmee Rondas en co. de rating van België laten ontstaan. Wat die meetlat is zit mooi verpakt in een recente uitspraak van Lionel Vandenberghe, oud-senator, in De Standaard (19 juli 2011): "Mijn vraag is: hoelang zullen de Vlamingen nog willen leven in een België dat gedomineerd wordt door een Franstalige minderheid? In een democratie beslist toch de meerderheid: de helft plus een in een rechtstreeks verkozen parlement."

De numerieke meerderheid regeert. Altijd en overal. Dat is in Vlaams-nationale kringen onvoorwaardelijk de goudstandaard. Maar men vergist zich. Die spelregel is alleen democratisch te noemen als de minderheid van vandaag dankzij verkiezingen morgen meerderheid kan worden. Maar in België is de Vlaamse regio, gewoon door het gewicht van het bevolkingsaantal, voor eeuwig verzekerd van minstens de helft plus één in het federale parlement. Waar de verhoudingen onwrikbaar zijn omdat zij op onveranderlijke demografische gronden rusten is de brute meerderheidsregel geen legitieme manier van werken.

Daarom zijn er bij ons technieken ontwikkeld die de demografische minderheid de mogelijkheid bieden om bepaalde beslissingen te blokkeren. Evengoed is in Zwitserland, een modeldemocratie toch, de Duitstalige meerderheid (63% van de bevolking) door dergelijke afspraken gebonden. En zo zijn er nog voorbeelden. De diagnose van Rondas vertrekt dus van een à la carte definitie van democratie, want op de maat van een demografische meerderheid geschreven. Dat de parlementaire democratie in 1970 bij wet is afgeschaft is daarom een mythe.