Opmerkelijk artikel van Dave Sinardet - Article intéressant de Dave Sinardet

Sinardet geeft toe dat het taalfederalisme ongrondwettelijk is. Die "sommigen" dat is de B.U.B..

Sinardet avoue que le fédéralisme linguistique est contraire à la constitution belge. Ces "sommigen", c'est le B.U.B..



DE MORGEN


De truc met artikel 195
Dave Sinardet − 29/02/12, 09u32

Dave Sinardet is politicoloog aan de universiteiten van Brussel(VUB en FUSL) en Antwerpen (UA). Zijn column verschijnt tweewekelijks op woensdag.

Was de grondwet door de jaren steeds naar letter en geest gerespecteerd, dan was dit land wellicht nog steeds een unitaire staat, zullen sommigen zeggen.

Ze zijn eraan voor de moeite, zij die hoopten dat het land na 485 dagen gepalaver eindelijk verlost zou zijn van het dossier staatshervorming. En dat hadden ze kunnen weten. Want elke staatshervorming, en a fortiori een 'grote', gaat gepaard met een zeer complexe omzetting van soms vage politieke akkoorden naar gedetailleerde wetteksten. Voeg daar een zeer krappe timing aan toe en je begrijpt waarom partijmedewerkers achter de schermen meer dan ooit op allerhande constitutionele curiositeiten liggen te ploeteren. En waarom sommige daarvan aanleiding geven tot publieke polemieken. Zo ontspon zich onlangs een dispuut over hoe de acht 'vlinderpartijen' hun akkoord over de staatshervorming door het parlement plannen te loodsen.

Er rijst namelijk een probleem: heel wat onderdelen van dat akkoord vergen een aanpassing van grondwetsartikel waaraan men tijdens deze legislatuur niet kan raken. Dat komt omdat onze procedure om de grondwet te herzien vrij rigide is. Het huidige parlement kan enkel die artikelen wijzigen die het vorige parlement voor herziening vatbaar verklaarde. Zo wil het artikel 195 van diezelfde Grondwet. En in het lijstje dat voor de verkiezingen van 2010 werd goedgekeurd staan dus een heel aantal belangrijke artikels niet of maar deels vermeld.

Maar niet getreurd, want artikel 195 zelf staat wél in het lijstje. En dus beslisten de staatshervormers om aan dat artikel van een overgangsbepaling te voorzien, enkel voor de duur van deze legislatuur, die hen toelaat de noodzakelijke artikels toch aan te passen. Een operatie die juridisch perfect sluitend is. Maar u voelt wellicht ook dat er iets wringt. Niet dat artikel 195 heilig moet zijn. Veel grondwetspecialisten vinden al langer dat onze procedure niet meer van deze tijd is en omslachtiger dan in andere landen. Maar terwijl men met de ontwijkingstruc impliciet toegeeft dat artikel 195 problemen oplevert, kiest men er toch niet voor om het fundamenteel te wijzigen. Men schakelt het enkel even uit.

Dat is natuurlijk niet bepaald netjes. De politieke kritiek erop is dat echter evenmin. Zo schreeuwden oppositiepartijen N-VA en FDF hierover afgelopen maandag in de Kamercommissie hun verontwaardiging uit. Waarmee ze wel een beetje laat zijn. Toen ze zelf nog betrokken waren bij de onderhandelingen over de staatshervorming hebben beide partijen immers van alles voorgesteld en vaak verkregen waarvoor al evenzeer niet herzienbare grondwetsartikel moesten gewijzigd worden.

Dat geldt onder meer voor heel wat onderdelen uit de nota van Bart De Wever (hervorming van de senaat, defederalisering van justitie, modernisering van de Koninklijke functie, ...) en voor FDF-vragen zoals de uitbreiding van de grenzen van Brussel.

Wilden de oppositiepartijen de staatshervorming dan pas in een volgende legislatuur, na nieuwe verkiezingen, goedkeuren? N-VA alvast niet, want die wou geen regering vormen zonder eerst een spijkerhard akkoord over een staatshervorming op zak te hebben. Of wilden ze artikel 195 op een andere manier omzeilen, bijvoorbeeld door een definitieve wijziging? Waarom legden ze daarvoor dan nooit een concreet voorstel op tafel? En stond daarover geen letter in de talrijke nota's?

Natuurlijk: the duty of the opposition is to oppose. En omdat ze geen compromissen moet sluiten kan de oppositie altijd zuiverder in de leer zijn. Dat is nu eenmaal deel van het spel. Maar als men zich ontpopt tot de onwrikbare bewaker van de grondwet wanneer het politiek goed uitkomt, wordt het een erg steriel spel.

Kortom: de truc met artikel 195 is geen partijpolitieke kwestie maar een uiting van een politieke cultuur die het helaas niet altijd zo nauw neemt met de grondwet. Die zit zelfs zo diep ingebakken dat tijdens die lange 485 dagen geen enkele van de 10 betrokken partijen zich blijkbaar zorgen heeft gemaakt over het constitutionele probleem waarvan ze zich nochtans allemaal perfect bewust waren. Alles wijst op een impliciete consensus om het op te lossen via de methode die dezer dagen ook concreet in gang wordt gezet.

Dat mag helaas ook niet verbazen, want in het verleden ging het al vaak zo. Voor verschillende cruciale ingrepen, waaronder elke staatshervorming, werd artikel 195 omzeild. Vroeger vaak via zogenaamde impliciete grondwetswijzigingen, een volgens sommige grondwetspecialisten nog veel laakbaardere techniek. In 1970 werden zo de gemeenschappen ingevoerd. Was de grondwet door de jaren heen steeds naar letter en geest gerespecteerd was dit land wellicht nog steeds een unitaire staat, zullen sommigen zeggen. Voeg er nog een verwijzing naar het sympathieke surrealisme van Magritte bij en je geraakt in dit land met alles weg.