Federalistisch tekstje van Mia Doornaert (DS)

DE STANDAARD:

LIEVER TURKS

* vrijdag 03 april 2009
*
* Auteur:

MH Michiel Hendryckx

Moet een secretaris-generaal van de Navo nu ook de instemming krijgen van de moslimwereld? Je zou het gaan denken. Aan de vooravond van de Navo-top hield Turkije nog altijd de benoeming tegen van de Deense liberale premier Anders Fogh Rasmussen, die door alle andere lidstaten gesteund wordt. Het verzet heeft niets met zijn capaciteiten te maken. Maar Rasmussen heeft zich niet willen verontschuldigen voor de in een Deense krant verschenen Mohammed cartoons die begin 2006 zo'n hysterie teweegbrachten in de moslimwereld waar Jyllands Posten uiteraard hoge oplages heeft.
De Deense premier zei toen, terecht, dat in een democratisch land een regering niets te zeggen heeft aan haar pers. Hij kon geen verontschuldigingen aanbieden voor iets wat geheel buiten zijn verantwoordelijkheid viel.

De Turkse premier Erdogan, leider van een moslimpartij, ziet het blijkbaar anders, ook al leidt hij een land dat zich seculier noemt.

Het zou zeer bedenkelijk zijn als Rasmussen zou sneuvelen omdat hij een waarde heeft verdedigd, de vrije meningsuiting, die een hoeksteun vormt van de democratie.

Het kan dan ook merkwaardig lijken dat een liberale ex-premier, Guy Verhofstadt, met luid getoeter de toetreding van dat Turkije tot de Europese Unie verdedigt. Die Unie laat zich, nog meer dan de Navo, voorstaan op haar democratisch gehalte. Je zou denken dat een strijdende antiklerikaal op de bres zou staan om de vrijheid van spot en satire ten aanzien van religies te verdedigen.

Die schijnbare tegenspraak wordt echter begrijpelijk als je naar het Europees discours van Verhofstadt kijkt. Als een soort ideologische Rode Khmer, die tabula rasa wil maken van het verleden, kan de heer Verhofstadt zich, naar eigen zeggen, niets voorstellen bij 'identiteit'. Vlaamse identiteit, Belgische, Europese, allemaal onzin. Op het onbeschreven blad van de 'Verenigde Staten van Europa' moeten we allemaal multiculturele burgers worden.

De ex-premier doet alsof elk besef van identiteit gelijk staat met nationalisme, xenofobie, uitsluiting. Dat is klinkklare onzin. We hebben allen een identiteit en die is uiteraard ook veelvoudig - Vlaming, Belg, Europeaan, gelovig of niet, etc. Het staat ook iedereen vrij die identiteit in te vullen zoals hij of zij wil, en zich bijvoorbeeld niet door nationalisten als 'slechte Vlaming' te laten bestempelen als hij voor het voortbestaan van een federaal België is.

Maar men moet toch wel opzettelijk blind zijn om te ontkennen dat er een duidelijk verschil bestaat tussen bijvoorbeeld Zweden en Italië, Engeland en Spanje. En wie buiten Europa reist, in een heel andere cultuur zoals de Chinese of islamitische, merkt toch ook dat er wel degelijk een Europese identiteit bestaat. Die wortelt in een diepe grond, gevormd door diverse lagen teelaarde die er doorheen de eeuwen zijn gestapeld. Nergens elders bestaat er een historische teelaarde met diezelfde samenstelling en daarom groeide er een complex en uniek gewas uit, Europa. Een absolute aanrader daarover is, ondanks zijn misleidend kille titel, het schitterende boek 'L'Europe frigide' van Elie Barnavi.

Bij de lectuur wordt eens te meer duidelijk waarom Verhofstadt zo hardnekkig het bestaan van 'identiteit' ontkent, en waarom die hevige tegenstander van de 'tsjeven' wel met alle geweld de toetreding wil van Turkije, waar de rol van de islam met de dag toeneemt. Barnavi, bezwaarlijk van christelijk fundamentalisme te verdenken, noemt immers het christendom als één van de essentiële strengen die het vlechtwerk vormden dat Europa heet.

En dat is een vloek voor een aantal van onze liberale leiders die vastzitten in een voorbijgestreefd, visceraal antiklerikalisme. Als de Europese identiteit ten dele door het christendom gevormd is, dan is identiteit een fout begrip, en wordt de geschiedenis beter uitgewist. En tegelijk kan men die identiteit in de rug aanvallen door een moslimland in de Unie te halen. Dat de publieke opinie tegen is, dat de prijs voor die toetreding enorm zou zijn, het heeft minder belang dan dat de Unie ophoudt een 'christelijke club' te zijn of te lijken.

Er vallen veel respectabele argumenten voor en tegen Turks EU-lidmaatschap aan te voeren. De emotionele drijfveer van het 'liever Turks dan paaps' hoort daar niet bij. Als Turkije geen bakzeil haalt over de benoeming van Rasmussen - maar hopelijk doet het dat wel - wordt dat 'liever Turks' nog moeilijker te begrijpen.

Mia Doornaert is redactrice buitenland.

'Doorgeprikt staat netjes' verschijnt tweewekelijks op vrijdag.

En de unitaristen, mevrouw Doornaert, zijn dat dan heel slechte "Vlamingen"?

Ik heb het niet voor Doornaert, maar moet ze wel gelijk geven.