Het debat tussen traditionele (incluis N-VA, VB, LDD) partijen in het noorden gaat niet zozeer over de vraag of de Belgische staat gesplitst moet worden, maar wel hoe.
Een paar voorbeelden:
1) Het kies- en gerechtelijk arrondissement BHVHier zijn alle Nederlandstalige partijen het erover eens dat dit gesplitst moet worden.
2) De SenaatVLD, N-VA, Groen!, VB en LDD zijn voor een resolute afschaffing, SP.A en CD&V willen de Senaat onrechtstreeks laten verkiezen.
3) De Kamer van VolksvertegenwoordigersHier zit nog wat nuance op. De enigen die openlijk pleiten voor een afschaffing van dat niveau, zitten bij het VB. N-VA zegt dat de Kamer onrechtstreeks moet verkozen worden (door de deelstaatsparlementen). Bij CD&V, LDD en VLD wordt hier niet over gesproken, maar het moge duidelijk zijn dat in een confederaal model de confederale Kamer niet meer rechtstreeks wordt verkozen. Enkel Groen! en VLD (niet door consistentie gehinderd) verdedigen openlijk een federale kieskring. SP.A spreekt zich niet uit voor een confederaal model, en is dus voor de rechtstreekse verkiezing van de Kamer.
4) De monarchieIedere Nederlandstalige partij wil de machten van de Koning herleiden tot nihil, op CD&V na (die nochtans in het plan-Dehaene aanvaardde dat de Koning geen wetten meer zou ondertekenen). VB wil meteen een Vlaamse republiek.
5) HerfederaliseringenGeen enkele Nederlandstalige partij pleit voor herfederaliseringen, op Groen! na en dan nog gaat het om een zeer vrijblijvend programmapunt: "Op federaal vlak
zouden we het buitenlandse beleid willen versterken door de bevoegdheden inzake buitenlandse handel en wapenhandel terug federaal te maken. Voor Groen! blijven de bevoegdheden inzake ontwikkelingssamenwerking
best federaal.
5) "Vlaamse" onafhankelijkheidOp Groen! en SP.A na, spreken alle Nederlandstalige partijen zich openlijk uit voor een onafhankelijk Vlaanderen al dan niet binnen een Belgische statenbond.
De lijst van bevoegdheden die naar de deelstaten moet worden overgeheveld oogt indrukwekkend.
Zo lezen we bij het "gematigde" Groen!:
"
Concreet pleiten wij ervoor om de bevoegdheden inzake de huurwetgeving, de vergunningen
voor handelsvestingen,… en delen van het werkgelegenheidsbeleid (met uitsluiting van onderdelen die
raken aan sociale zekerheid en arbeidsrecht) en het gezondheidsbeleid van het federale niveau weg te
halen."
Bij de "gematigde" sp.a lezen we:
"Daarom is bij een staatshervorming voor sp.a het
arbeidsmarktbeleid een prioriteit. Een versterking
van het regionale arbeidsmarktbeleid levert extra federale middelen op (minder werkloosheidsuitgaven
en meer sociale bijdragen), waardoor er meer slagkracht ontstaat om vooruitgang te boeken op
het vlak van pensioenen en gezondheidszorg. De gewesten en gemeenschappen willen we daarbij meer
aanzetten tot effectiviteit en efficiëntie door een resultaatgebonden impulsfinanciering. sp.a streeft
ook naar akkoorden inzake
grootstedenbeleid,, d
e fiscale aftrekken voor onder ander milieu-, energie en wooninvesteringen, justitie, verkeersveiligheid en aspecten van het gezondheidsbeleid."
Nogmaals, dit zijn enige partijen die nog binnen een (afgezwakt) federaal kader redeneren.
Aan de andere kant van het spectrum staan de N-VA/LDD/VB (opteert meteen voor een Vlaamse republiek).
LDD en N-VA opteren voorlopig nog voor een confederale Belgische paraplu boven de onafhankelijke lidstaten. Typerend daarvoor is het citaat uit het programma van LDD:
"
Vlaanderen, Brussel en Wallonië kunnen nog afspreken om de betrekkingen met het buitenland, de defensie en een aantal persoonlijke rechten en plichten samen te beheren, maar het Belgische bestuursapparaat zal zelf moeten bewijzen dat het nog enig nut of sociaal draagvlak heeft."
Daartussen zitten VLD en CD&V. Zo voegt VLD bij de taken van de "confederale overheid" nog een beetje meer dingen toe dan LDD en N-VA, te weten: "
politie, de basisorganisatie van justitie, de basiswetgeving van de economische en monetaire unie: het financieel beleid en de bescherming van het spaarwezen, het hypothecair krediet, het consumptiekrediet, het bank- en verzekerings-recht, het mededingingsrecht, de wet op de handelspraktijken, de industriële en intellectuele eigendom, de normalisatie, de grote energie-infrastructuren, de gemeenschappelijk basissokkel van de fiscaliteit en de parafiscaliteit,een transparant solidariteitsmechanisme, delen van de sociale zekerheid, waaronder de pensioenen in de privésector en de confederale ambte-narenpensioenen en de conjuncturele werkloosheid.". Eenzelfde verhaal bij CD&V ("De vijf resoluties van het Vlaams parlement blijven hiervoor ons referentiekader.").
Kortom, er zijn enkel wat schakeringen bij de Nederlandstalige partijen die in het Parlement vertegenwoordigd zijn. In die zin maakt het niet zoveel uit of je nu N-VA of SP.A stemt. Een stem voor N-VA is dan nog verkieslijker, dan loopt het spel tenminste helemaal vast.