Cultuurbeleid moet meer Belgisch worden

bron: De Morgen



'We bepleiten de oprichting van een federaal cultureel niveau in het België van de de toekomst.' Dat schrijf auteur en AKO-winnaar Erwin Mortier in een opmerkelijk opiniestuk in De Morgen. De oproep krijgt steun uit politieke hoek. Onder anderen Caroline Gennez (sp.a), Rik Torfs (CD&V) en Karel De Gucht (Open Vld) scharen zich achter het plan: 'Je kunt niet ontkennen dat er een Belgische cultuur bestaat.'
Erwin Mortier wil naast het bestaande regionale, Vlaamse cultuurbeleid ook een federale, Belgische culturele politiek tot stand zien komen. Mortier beoogt een dynamischer beleid van de nationale culturele instellingen, en zou België graag een coherente cultuurpolitiek zien ontwikkelen. Ook in het buitenland, zoals Duitsland doet met zijn Goethe-huizen en Spanje met zijn Cervantes-instituten.

Tot dusver, klaagt Mortier, kreeg hij uit politieke hoek wel schouderklopjes voor dat idee, maar geen openlijke steun. Dat is intussen veranderd. Sp.a-voorzitster Caroline Gennez vindt het voorstel van Mortier "een keuze van het gezond verstand en van een open blik op cultuur en de wereld. Cultuur als visitekaartje en economische hefboom voor ons land in het buitenland. We hebben nood aan nieuwe concepten."

Senator Rik Torfs (CD&V) erkent dat "hij een pleidooi steunt voor een federaal cultureel beleid". Torfs: "Vanzelfsprekend ben ik niet tegen Vlaamse cultuur. De federalisering van dit land begon met de cultuur, en dat is goed. Maar ik mag toch zeggen dat er daarnaast ook iets bestaat als Belgische cultuur? Het Afrikamuseum, dat kan toch niet anders dan Belgisch zijn? En het is toch niet omdat ik zeg dat ik niet wil breken met deze roots, dat ik meteen een slechte Vlaming ben?"

Dat is ook de mening van Karel De Gucht (Open Vld): "Waarom zou men 'zuiver' Vlaming moeten zijn zonder Belg te mogen zijn? Waarom kunnen die cirkels elkaar niet overlappen? Neem de lijdensweg van de plantentuin in Meise: waarom zouden planten Franstalig of Vlaams zijn?" Vlaams Parlementslid Jean-Jacques De Gucht beaamt: "Het is niet onzinnig om ook een federaal cultuurbeleid te ontwikkelen. De federale culturele instellingen staan nu onder voogdij van een vaak wisselende minister. 'Voogdij' is per definitie tamelijk passief. Het mag actiever."

Vlaams Parlementslid Bart Caron (Groen!) is sceptisch. Caron is voor culturele samenwerking, maar vindt het "niet goed om te pleiten voor een federaal cultureel niveau. Ik heb een hekel aan La Belgique à papa als argument." Hij geeft ook een praktische reden: "Het federale niveau heeft decennialang zijn culturele instellingen verwaarloosd. Schandelijk."

Ook Lieven Dehandschutter (N-VA) is tegen. "Dat is de geschiedenis kunstmatig terugschroeven. We zijn wel voor een aanvaardbaar cultureel samenwerkingsakkoord tussen Vlaanderen en de Franstalige gemeenschap, maar we geven niet zomaar bevoegdheden terug aan het Belgische niveau."

Tobback zegt goede en slechte zaken, zoals altijd.

DE MORGEN

Eeuwenoud, springlevend: 'L'amour de la Patrie'?
11/03/11, 07u10

De column - of liever: monoloog - van de Leuven burgemeester, minister van staat en grand old man van het Vlaamse socialisme verschijnt wekelijks op vrijdag. Louis Tobback spreekt, Walter Pauli tekent op.

Het was met gemengde gevoelens dat ik de oproep van Erwin Mortier las voor een Belgisch cultuurbeleid. Dat hij ook in de toekomst een Belgische bestemming wil voor de federale wetenschappelijke en culturele instellingen is goed. Kijk eens in wat voor milde bui ik ben: ik erken ruiterlijk dat de stad Brussel en zelfs het Brussels Gewest de opera van de Muntschouwburg niet op eigen kracht kunnen openhouden. Dat is een federale verantwoordelijkheid.

De Munt een markant gebouw met een schitterend interieur en zelfs enige historische waarde, al was het maar omdat de Belgische opstand er zou begonnen met een slechte opera, quasi-waardeloos, behalve die ene aria 'L'amour de la patrie' na: het moet een teken aan de wand geweest zijn. Maar De Munt wordt nooit rendabel. In verhouding met haar 'plateau' heeft De Munt namelijk te weinig zetels. De overheid kan niet anders dan de astronomische verliezen van de opera bijpassen. Toen ik voogdijminister was, gaven we bij wijze van spreken tienduizend frank (250 euro) subsidie per zetel: zo groot was omgerekend het verlies. Dat kunnen de stad Brussel of zelfs het Brussels Gewest niet alleen dragen. België kan zich maar één uitspatting als De Munt veroorloven.

Ik neem ook niet aan dat we bij een nieuwe staatshervorming het plateau van Ukkel gaan verplaatsen, met ondermeer zijn KMI en Observatorium. Dus we moeten er vanuit de federale overheid in blijven investeren. Of het Afrikamuseum in Tervuren: dat staat op Vlaams grondgebied, en toch moet dat geen federale of Vlaams-Brabantse instelling worden, het moet federaal blijven. Tervuren is absoluut uniek: niet alleen omwille van de collecties, maar ook omdat het de enige plaats is waar men niet-geschreven Afrikaanse talen als het Lingala, het Kiswahili of het Kinyarwanda bestudeert en kent. Dat heeft voor heel sub-Sahara-Afrika grote waarde. Ik wil dus niet dat Tervuren overkomt wat de plantentuin van Meise heeft moeten ondergaan: verloedering na jaren touwtrekkerij wegens akkoorden met dubbele bodem.

En die drang tot splitsen bestaat natuurlijk. Toen de provincie Brabant ophield te bestaan, moest er een nieuwe bestemming komen voor prachtige collecties van Magrittes en doeken van Rik Wouters uit het paleis van de gouverneur in de Lombardenstraat. Een Vlaams minister eiste dat de helft naar Vlaanderen zou verhuizen, de andere helft naar Wallonië. Dehaene en ikzelf hebben dat met veel moeite kunnen verhinderen. Ze zijn gelukkig in hun geheel samengevoegd met de bestaande collecties van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten, waar ze nadien mee aan de basis lagen van het Magritte Museum. Was de helft van die provinciale collectie naar Vlaanderen gegaan, dan hingen de werken nu in ministeriële kabinetten.

Nonsens

Maar Mortiers pleidooi voor een federaal cultuurbeleid is nonsens. Zoiets als een tweetalige mens bestaat niet, en het is een romanist die het zegt. Ik heb het niet alleen over de uitgebrachte klanken. Ik heb het over een tweetalige cultuur: dat is flauwekul.

Laten we dus in goede afspraak zeggen: laat Vlaanderen zo veel mogelijk cultureel samenwerken met Nederland, en Franstalig België met Frankrijk. De Nederland hebben stilaan hun oude dikkenekkerigheid verlaten. Ze begrijpen dat ze met zes miljoen Vlamingen erbij sterker staan in Europa als het over culturele aangelegenheden gaat. En de verfransing voltrekt zich al in Franstalig België. In Henegouwen worden meer Franse kranten als Nord Eclair verkocht dan Belgische bladen. De RTBF heeft ook veel concurrentie van Franse zenders als TF1. In Vlaanderen was dat ook zo tot de komst van vtm, maar de situatie is zich nu aan het herstellen. Wie een beetje wil doorgaan voor intellectueel, moet toch kunnen zeggen dat hij wel eens naar Pauw & Witteman kijkt. Ook ik.

Wie de federale culturele instellingen wil redden, bewandelt dus best een ander pad dan de restauratie na te streven van wat al veertig jaar geleden is afgeschaft, namelijk een nationaal ministerie van Cultuur. Directeur Paul Dujardin heeft uitstekend werk verricht in de Bozar, en beide gemeenschappen lopen hoog op met de activiteiten die daar plaatsvinden, zoals nu weer met de tentoonstelling van Tuymans. Ik ben er zeker van dat veel Vlamingen denken dat Bozar een Vlaamse instelling is, in plaats van een federale. Ondersteun dié inspanningen, in plaats van een zinloos debat op te starten over een inzicht dat het laatst werd gepromoot door de geschiedkundige Henri Pirenne en zijn Histoire de Belgique. Het eerste deel van dat werk verscheen meer dan honderd jaar geleden, en dat geldt ook voor de ideeën die hij verdedigde: die zijn niet meer van deze tijd.

Brabanders zijn geen Vlamingen. Dat heeft de Leuvense burgemeester nog niet gesnapt.

Belgica wrote:

Brabanders zijn geen Vlamingen. Dat heeft de Leuvense burgemeester nog niet gesnapt.

C'est casse-pied que de lire perpétuellement que les Brabançons ne sont pas des Flamands alors qu'ils parlent flamand. Si on suit votre raisonnement à ce compte là les Brabançons sont encore moins belges que flamands. Donc une fois pour toutes, la notion d'être flamand est depuis des lustres liée à la notion de la langue que l'on parle et pas à l'appartenance géographique dans l'Histoire ancienne. Car de toute manière l'état belge les considère comme des Flamands, de même que le gouvernement flamand et toutes les autres entités légales belges ou supranationales. Et basta avec ce discours rétrograde.

Belgica wrote:

Brabanders zijn geen Vlamingen. Dat heeft de Leuvense burgemeester nog niet gesnapt.

Als dat de enige kritiek is die u op de man heeft begin ik een en ander te begrijpen.

Quote :

Maar Mortiers pleidooi voor een federaal cultuurbeleid is nonsens. Zoiets als een tweetalige mens bestaat niet, en het is een romanist die het zegt. Ik heb het niet alleen over de uitgebrachte klanken. Ik heb het over een tweetalige cultuur: dat is flauwekul.

Er bestaat zelfs een Westerse, Europese cultuur. Waarom zou er dan geen Belgische bestaan?

Bruno wrote:

Quote :

Maar Mortiers pleidooi voor een federaal cultuurbeleid is nonsens. Zoiets als een tweetalige mens bestaat niet, en het is een romanist die het zegt. Ik heb het niet alleen over de uitgebrachte klanken. Ik heb het over een tweetalige cultuur: dat is flauwekul.

Er bestaat zelfs een Westerse, Europese cultuur. Waarom zou er dan geen Belgische bestaan?

Beweren dat er geen tweetalige, "biculturele" mensen bestaan, vind ik nogal kras. Er zijn hier genoeg voorbeelden van het tegendeel. En het diploma van romanist ? Dat geeft Tobback de kennis nog niet om vakkundig over tweetaligheid te oordelen, m.a.w. het is niet omdat hij niet tweetalig is, dat anderen dat niet kunnen zijn.

Quote :

Laten we dus in goede afspraak zeggen: laat Vlaanderen zo veel mogelijk cultureel samenwerken met Nederland, en Franstalig België met Frankrijk. De Nederland hebben stilaan hun oude dikkenekkerigheid verlaten. Ze begrijpen dat ze met zes miljoen Vlamingen erbij sterker staan in Europa als het over culturele aangelegenheden gaat. En de verfransing voltrekt zich al in Franstalig België. In Henegouwen worden meer Franse kranten als Nord Eclair verkocht dan Belgische bladen. De RTBF heeft ook veel concurrentie van Franse zenders als TF1. In Vlaanderen was dat ook zo tot de komst van vtm, maar de situatie is zich nu aan het herstellen. Wie een beetje wil doorgaan voor intellectueel, moet toch kunnen zeggen dat hij wel eens naar Pauw & Witteman kijkt. Ook ik.

Hier doet Tobback aan desinformatie. Het dagblad Nord-Eclair was inderdaad een Franse krant met een Belgische editie (en regionaal nieuws voor Komen-Moeskroen, Doornik, Aat en Bergen). Na de overname door de groep Sud Presse in 2004 werd ze een volwaardige Belgische krant. Ze wordt gelezen in en rond de voornoemde gemeenten - maar het lezersbestand is niet zo uitgebreid als Tobback het laat uitschijnen - en zeker niet in heel de provincie Henegouwen. Dit kan dus hoegenaamd niet op enige verfransing in Franstalig België wijzen.

zorniger Bürger wrote:

... maar het lezersbestand is niet zo uitgebreid als Tobback het laat uitschijnen - en zeker niet in heel de provincie Henegouwen.

Exact, je n'en ai même jamais vu dans un kioske.