"De Vlaamse leeuw, daar spuw ik op"

Sterk artikel ! Article très fort !

DE STANDAARD

‘De Vlaamse Leeuw, daar spuw ik op’

vrijdag 30 november 2012, 12u39
Auteur: Lieven Sioen

Paul Baeten

jimmy kets
De Vaderlandslievende Verenigingen van Antwerpen willen niet aan oorlogsherdenkingen deelnemen waarop N-VA-politici aanwezig zijn. Pathetisch? Tot je de hoogbejaarde vrouwen en mannen vraagt waarom.

Het begint bij een brief die vorige week op verschillende redacties toekwam, namens de Vaderlandslievende Verenigingen van Antwerpen en Omgeving. Het was een eenvoudig getikt vel papier, in plechtstatige stijl geschreven.

‘Wij herinneren eraan dat de N-VA haar oorsprong vindt in het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) van tijdens de oorlog. Toen, net als heden is en blijft het hoofddoel van zulke partijen de splitsing van België.
België is het land waarvoor zoveel leden van alle vaderlandse verenigingen hun leven hebben gegeven. De Politiek Gevangenen hebben hun overleden makkers in de concentratiekampen beloofd hun nagedachtenis te eren en hun strijd voor de ware democratie verder te zetten.
Daarom blijven wij onze doden eren, en de vaderlandse plechtigheden herdenken maar NIET samen met hen die het einde van ons dierbaar België willen.’

De brief leidde tot enkele krantenartikels, een schouderophalen bij de geadresseerden en een amper opgemerkte rimpeling in de woelige actualiteit. Het is ook allemaal zolang geleden. Mensen en tijden veranderen. Vaderlandsliefde is een hol begrip geworden. Voor velen is 21 juli een dag geworden waarop oude mannen en vrouwen bloemenkransen neerleggen aan het oorlogsmonument.

Paul Baeten is de man die de bewuste brief schreef dat hij weigert om samen met politici van N-VA de doden van Wereldoorlog II te herdenken. ‘Omdat een nationalistische partij de macht wil geven aan één volksgroep. Dat leidt altijd tot dictatuur.’

Baeten ging bij het verzet uit afkeer van zijn Vlaamse leraar Grieks-Latijn, die in vol SS-ornaat voor de klas stond. ‘Zwarte botten, zwarte rijbroek en geel hemd. Verbaast het je dan dat de Vlaamse vlag me nog altijd zo kwaad maakt? Ik heb op weg naar school meegemaakt hoe Vlaamse SS’ers en de Zwarte Brigade in Berchem-station mensen verplichtten de broek uit te doen om te zien of ze Joods waren. Ondertussen bracht onze leraar Frans ons via de literatuur de idealen van égalité-liberté-fraternité bij. Ook hij was op een dag verdwenen. Ik heb hem teruggezien in het concentratiekamp van Gross Rosen in Polen.’

'Ik was 17 toen ze me arresteerden'

Paul Baeten heeft nog de drie Russische sigaretten die hij bij zijn bevrijding kreeg. En een piepklein metalen doosje, dat hij in de kampen bij zich hield. ‘Zoiets was een schat in de kampen. Wisten wij veel dat dit ons te wachten stond. We waren jong en avontuurlijk, en stonden niet stil bij de mogelijke gevolgen van onze daden. Ik verdeelde propaganda, bracht berichten over en stal rantsoenzegels en blanco identiteitspapieren uit gemeentehuizen in de kleine dorpen rond Lier. Ik was amper 17 toen ze me arresteerden. Op 15 oktober 1943. Mijn ouders wisten van niets.’

Paul Baeten en zijn goede vriend Philippe Claes waren onder de genodigden bij de opening van de Dossin Kazerne in Mechelen, het memoriaal ter herinnering van de 25.482 Joden en 352 zigeuners die vanuit België naar de uitroeiingskampen werden gedeporteerd.

Paul en Philippe zijn slechts twee van de 41.000 politieke gevangenen uit België die in de concentratiekampen verdwenen. Hen wachtte niet de onmiddellijke executie, maar een trage dood door dwangarbeid, mishandeling en ontbering.

‘Het resultaat was hetzelfde’, zegt Paul Baeten. ‘De dood. Het verschil was dat de gevangenen eerst nog maanden moesten afzien. Van zodra je niet meer productief was, werd je geliquideerd.’

'Ik ben van karakter meer verzoeningsgezind’

Slechts 27.000 politieke gevangenen keerden na de bevrijding terug naar huis. Een paar honderd van hen zijn vandaag nog in leven. Ze zijn niet allemaal even radicaal in de afwijzing van al wat Vlaams is.

‘Ik ben van karakter meer verzoeningsgezind’, zegt Philippe Claes, die wel van plan is om naar de herdenkingsplechtigheden in Mechelen te gaan, ondanks het toetreden van N-VA tot de coalitie.

‘Wij hebben zaken meegemaakt die mensen zich niet kunnen voorstellen. Het doet pijn als ze roepen dat het land waarvoor we ons leven waagden, uiteen mag spatten. Maar mij gaan die vaderlandse plechtigheden om het eren van onze dode vrienden. De nieuwe coalities moeten op zijn minst de kans krijgen om te tonen welke houding ze aannemen tegenover al wie gestorven is voor vrijheid en democratie in België.’

Onder de blijvende afkeer van de Vlaamse vlag en het volksnationalisme gaat bij deze mensen echter nog een ander zeer schuil: het gebrek aan erkenning. ‘Als ik mensen vertel dat ik in een concentratiekamp heb gezeten, vragen ze of ik Jood ben’, vertelt Philippe Claes. ‘Dat ook 41.000 politieke gevangenen in de nacht verdwenen, is nog amper bekend.’

Deels door eigen toedoen, geeft hij toe. ‘We waren niet georganiseerd en hadden niet de financiële middelen om de herinnering levend te houden. Maar velen, mezelf inbegrepen, wilden vooral de draad van het leven weer opnemen. Onbewust wilden we vergeten.’
‘Maar je kunt de gruwel niet vergeten’, zegt Philippe. ’Als je eenmaal begint te praten, wordt het een noodzaak.’

Dit is een stukje uit een langer verhaal over de verzetshelden dat u dit weekend in DS Weekblad vindt.